William Shakespeare. Troilus and Cressida. London: BBC, 1981 (1602).

William Shakespeare. Troilus and Cressida. Lang geleden heb ik Troilus and Cressida op de tv gezien - het moet ergens in de jaren tachtig geweest zijn, toen de Nederlandse tv de serie van alle integrale Shakespeare-stukken uitzond. Wat nu blijkt: ik kon me alleen het einde herinneren, vooral de scene waarin Troilus erachter komt dat zijn Cressida, de vrouw die hem in Troje nog eeuwige trouw beloofde, nu als krijgsgevangene bij de Grieken al in bed ligt bij de Griekse held Diomedes. Dat is ook weliswaar het dramatisch hoogtepunt, maar dat betekent niet dat de overige drie uur niet de moeite waard zijn.

Je hoeft maar even over het internet te speuren, om te zien dat Troilus and Cressida niet populair is. Het wordt beschouwd als een 'problem play' omdat de boodschap zo inktzwart is - niemand deugt, de Griekse helden zijn domme en ijdele kwasten, de liefde is een stinkend wonder van onthoofde wulpsigheden - en omdat de verschillende verhaallijnen niet goed vervlochten zouden zijn.

Aan het eerste valt weinig te doen. Inderdaad is Shakespeare volkomen genadeloos. Het thema dat de mensen niet zijn wie ze lijken, voert hij in dit stuk wel heel erg ver door. Zelfs het toneelstuk is niet wat het lijkt: Achilles verslaat zijn tegenstander Hector (de enige echte held in het stuk) niet op een grootse manier, zoals bij Homeros, maar achteloos, als hij hem ongewapend tegenkomt op het slagveld. Troilus vermoedt dat Cressida niet zo trouw is als ze lijkt, maar ook dat is misschien alleen maar schijn. Zelfs tijdens de grootste, de meest mythologische tijden die de Westerse beschaving kent - de slag om Troje - was iedereen vooral bezig met onzin en smerigheid.

Daarom is dat van die twee lijnen ook niet zo'n groot bezwaar, vind ik. Terwijl de Grieken eindeloos ouwehoeren en slimmigheidjes uitwisselen, geven de Trojanen zich over aan het liefdesspel. Als dat allemaal bij elkaar komt, loopt het ellendig af voor Troilus. Hij wordt, tegen alle conventies van het genre in, nog niet eens gedood. De loser.

Reacties

Populaire posts van deze blog

Paul Celan. Verzamelde gedichten. Amsterdam: Meulenhoff, 2003.

Walt Whitman. Leaves of Grass. Grasbladen. Amsterdam: Em. Querido, 2005 (1855).

Raoul de Jong. Jaguarman. Mijn vader, zijn vader en andere Surinaamse helden. Amsterdam: De Bezige Bij, 2020.