Fyodor Dostoyevsky. The Idiot. Feedbooks, 2008 (1868-1869)

Vertaling: Eva M. Martin

Een klassiek boek lees je nooit alleen, ik in ieder geval niet, die mijn mond kan houden en altijd wel aan iemand vertel wat ik nu aan het lezen ben. Bij klassiekers is de kans dan vrij groot dat je gesprekspartner dat boek dan al gelezen heeft, en je er iets over vertelt. Zoals je klassiekers ook op internet kunt opzoeken en dan vindt wat anderen er over gelezen had.

Mijn collega B. vertelde me dat hij zich een scene herinnerde waarin iemand een toespraak houdt waarin hij zegt dat de Katholieke Kerk slecht is, een pervertering van de Orthodoxe, maar dat de atheïsten nog slechter zijn, en dat de socialisten het allerslechtst waren. B. had zich altijd afgevraagd hoe de communisten dat vonden, voor wie Dostojevski de grote Russische schrijver was.

Op de Engelse Wikipedia las ik dat een schilderij van Holbein heel belangrijk was, een schilderij met de van het kruis genomen Jezus, dat menigeen doet twijfelen aan het geloof.

De idioot gaat over een jonge Russische prins die jarenlang in het buitenland verbleven heeft omdat hij ziek was (en als geestelijk ziek beschouwd werd). Hij keert terug en blijkt een reine ziel te zijn, die met iedereen het beste voorheeft en daardoor min of meer ten onder gaat aan de verrotting in die samenleving.

De toespraak die B. zich herinnerde komt inderdaad min of meer zo voor in het boek, ergens achteraan. Ook het schilderij van Holbein wordt beschreven. Ik weet niet of die twee passages zo'n grote indruk op me hadden gemaakt als ze er niet door anderen voor me waren uitgepikt. En niemand had me voorbereid op het magistrale slot van het boek. De prins is eigenlijk verliefd op de ene jongedame, maar kan uit de goedheid van zijn hart niet een andere, gevallen, vrouw, te laten vallen. Aan het eind van de twee boeken is er een confrontatie tussen de twee vrouwen die werkelijk hoort bij het mooiste dat ik ooit gelezen heb. Maar dat hadden anderen dus misschien niet zo gezien.