Berthe Meijer. Leven na Anne Frank. Amsterdam: De Bezige Bij, 2010.

De naam Berthe Meijer leverde in mijn familie vroeger altijd discussie op. Sommigen waren dol op haar en haar recepten, andere vonden haar te elitair. Hoewel ik er weinig vanaf wist, heb ik me altijd een beetje tot de laatste richting bekend, mevrouw Meijer stond voor mij voor veel te ingewikkelde en zware chocoladetaarten.

Nu heeft ze een boek geschreven dat ik nooit ga vergeten. Berthe Meijer heeft als kind in Bergen-Belsen gezeten, en later van haar psychiater geleerd dat een van de trauma's voor oorlogsslachtoffers is dat ze in de gewone wereld moeten leven. Over dat trauma is maar weinig geschreven; dit boek geeft er een aangrijpend verslag van. Hoe kun je een normaal leven leiden als je als kind tussen de stapels lijken gedoold hebt? Hoe kun je in een later leven ooit nog onbekommerd in een trein of vliegtuig stappen? Waarom zou je je niet vol pillen stoppen?

Het boek heet Leven na Anne Frank, onder andere omdat de familie Meijer bevriend was met de familie Frank. Anne heeft nog met de moeder van Berthe gedanst, aan het begin van de oorlog, en in het kamp heeft Anne, doodziek, nog een sprookje verteld aan de jongere Berthe.

Op het oog heeft Meijer zich goed staande gehouden. Hoewel ze haar jeugd na het kamp vooral doorbracht in een joods weeshuis waar naar haar zeggen heel slecht gegeten werd, is ze een van de belangrijkste culinair journalisten geworden, met een rubriek in NRC Handelsblad, een tv-programma, een populair kookboek, en noem maar op. Maar pas als je dit boek leest begrjip je wat een leed er is meegetorst.

Dat is niet eens doordat de stijl zo verbluffend is, want dat is hij niet (het is natuurlijk al ongelooflijk knap dat iemand zo leesbaar over zoveel onmenselijks kan schrijven). De structuur van het geheel houdt ook al niet over, er worden veel dingen twee keer gezegd, terwijl andere weer niet worden uitgelegd. Maar het komt door de ontwapenende eerlijkheid van mevrouw Meijer, haar interesse voor haar medemens - die bijvoorbeeld ontroerende portretten oplevert van buurman Gerard Reve en minnaar Ischa Meijer - en haar humor. Misschien moet ik toch eens een lekkere chocoladetaart bakken.