Philip Roth. Patrimony. New York: Library of America, 2008 (1991).

Philip Roth. Novels and other narratives 1986-1991 De vader van Philip Roth is dood. Op 86-jarige leeftijd is hij gestorven aan de gevolgen van een hersentumor. Dat is weliswaar al ongeveer twintig jaar geleden gebeurd, maar ik heb het nieuws pas nu tot me door laten dringen, doordat ik Roths roman over de laatste maanden van zijn vader las, Patrimony. A true story.

Een waargebeurd verhaal als ondertitel, dat geeft bij deze schrijver altijd te denken, ja, dat roept op tot wantrouwen. Roth heeft meer boeken geschreven die zogenaamd waargebeurd zijn en zelfs over Philip Roth gaan, maar tegelijkertijd onmiskenbaar versonnen zijn (Operation Shylock bijvoorbeeld). Maar dan verbaast de schrijver je toch weer — door nu ineens volkomen oprecht te lijken te zijn.

Dat wil niet zeggen dat hij niet zelfs in dit boek speelt met de grenzen tussen fantasie en werkelijkheid. Wanneer Philip naar zijn vader rijdt om die het slechte nieuws te brengen van de tumor, rijdt hij in gedachten per ongeluk verkeerd, en komt uit bij de begraafplaats waar zijn moeder zeven jaar eerder begraven is. Dat is te mooi om waar te zijn, en daar denkt de schrijver in het boek ook over na; maar het is ook te mooi om te zijn verzonnen.

Nog een voorbeeld: in het boek komt ook een vriend van Roths vader voor, een holocaust-overlever die door Philip aan een uitgever moet worden geholpen. Op een etentje geeft die vriend een paar proefbladzijden te lezen: ze blijken te bestaan uit pornografie van de slechtste soort, eindeloze opsommingen van welke vrouwen de hoofdpersoon hoe allemaal tijdens zijn onderduikperiode in Berlijn heeft bezeten.

Maar vooral is het een liefdevol portret van de vader, de man die het als verzekeringsagent bij een half-antisemitisch bedrijf in het Amerika van de jaren dertig en veertig gemaakt heeft door te werken en nog eens te werken, een man die nu dwars en opstandig en onredelijk en vuil is, maar vooral wil leven. Een man die worstelt met zijn geloof en zijn gevoelens voor zijn kinderen, die onredelijk is tegen de vriendin die hij na de dood van zijn vrouw gekregen heeft, maar die uiteindelijk en daardoor een mens is zoals u en ik.

Ik heb Patrimony gedeeltelijk gelezen op de fiets, als een illegaal gedownloaded luisterboek, waarin het verhaal prachtig wordt voorgedragen door een Amerikaanse acteur die vader Roth ook nog eens een heel mooie stem weet te geven. Doordat het die acteur is die het leest, de acteur die zichzelf Philip Roth noemt, komt er toch ineens weer een laag van fictie over de autobiografie. Het houdt nooit op in de wereld van Roth.

Reacties

locker zei…
Roth lezen of aanhoren op de fiets is niet alleen gevaarlijk tegenwoordig, maar ook oneertbiedig tov de begenadigde schrijver. Neem dan liever lichtere kost zoals die van boekenopener.punt.nl achter je laptop voor een prik.
locker

Populaire posts van deze blog

Paul Celan. Verzamelde gedichten. Amsterdam: Meulenhoff, 2003.

Walt Whitman. Leaves of Grass. Grasbladen. Amsterdam: Em. Querido, 2005 (1855).

Raoul de Jong. Jaguarman. Mijn vader, zijn vader en andere Surinaamse helden. Amsterdam: De Bezige Bij, 2020.