{P} Douglas Adams. The Ultimate Hitchhiker’s Guide. New York, Wings books, 1996. Hiervan gelezen: The hitchhiker’s guide to the galaxy, The restaurant at the end of the universe, The life, the universe and everything. Wat vond ik dit grappig toen ik zeventien jaar was, en wat was ik erop voorbereid dat dit nu een teleurstelling zou worden. Een teleurstelling werd het niet, al hoefde ik er niet om te lachen, en zag ik nu inderdaad ook meer tekortkomingen: het feit dat het verhaal maar doelloos heen en weer gaat, dat je eigenlijk net zo goed op elk willekeurig moment kunt ophouden met lezen, omdat er niet veel is wat nog moet worden afgewikkeld. Maar je wordt op een bepaalde manier toch ook wel vrolijk van het onbekommerde absurdisme van de verhalen - alles mag, als de 'helden' gered moeten worden, gaat het ruimtevaartschip waar ze in zetten gewoon even in de Improbability Drive. De mengeling van dat absurde met luchthartige belangstelling voor filosofische vraagstukken - wat is de zin van het bestaan? waar zullen we gaan lunchen - en de onbegrijpelijkheid van het universum doet af en toe denken aan Monty Python, dat zal iedereen wel vinden die er iets over schrijft. Er komt een machine in het boek voor, een martelwerktuig dat eruit bestaat dat je de grootte van het universum wordt onthuld en de nietigheid van je eigen aandeel in dat universum. Wie die ervaring heeft, verliest zijn verstand. Behalve Zaphod Beeblebrox, die zelfverzekerder wordt. Maar die stapt dan ook in de machine in een speciaal voor hem gecreëerd droomuniversum, waarin hij inderdaad ontzettend belangrijk is: de wereld is immers voor hem gemaakt.
Paul Celan. Verzamelde gedichten. Amsterdam: Meulenhoff, 2003.
Met een vertaling van Ton Naaijkens. Dit is het verslag van een mislukking. Paul Celan is een groot dichter die ook in Nederland gerespecteerde liefhebbers heeft, en door een van hen, de hoogleraar Duits en vertaalwetenschap Ton Naaijkens, in het Nederlands is vertaald. Celans verhaal - dat van een Duitstalige Roemeense Jood die na de oorlog het Duits opnieuw moest uitvinden om een glimp de verschrikkingen op te kunnen schrijven - is indrukwekkend, en zijn Verzamelde gedichten zijn in het Nederlands ongehoord prachtig opgeschreven. Maar het boek ziet er ook uit als een brok geblakerd beton, en het is me niet gelukt om er doorheen te breken. Ik begrijp niet wat ik als lezer verondersteld wordt te doen met een gedicht als: Das umhergestossene Immer-Licht, lehmgelb, hinter Planetenhäupten Erfundene Blicke, Seh- narben, ins Raumschiff gekerbt, betteln im Erden- münder. (Het alle kanten op gestoten steeds licht, leemgeel, achter planetenhoofden. Bedachte blikken, kijk- krasse
Reacties